رله دایرکشنال (جهت دار) چیست؟

رله جهت دار در تابلو برق صنعتی

رله جهت دار یا دایرکشنال نقش مهمی در حفاظت و کنترل سیستم های قدرت ایفا می کنند و عملکرد قابل اعتماد و کارآمد شبکه های الکتریکی را تضمین می کنند. به عنوان یک جزء ضروری در حفاظت از سیستم قدرت، این قطعه به جداسازی خطاها و حفظ پایداری شبکه کمک می کنند. این مقاله در آداک، شرکت سازنده تابلو برق صنعتی یک نمای کلی از رله های جهت دار، عملکردها و کاربردهای آنها ارائه می دهد. با ما همراه باشید.

رله جهت دار چیست؟

رله دایرکشنال نوعی رله محافظ است که بر اساس جهت جریان برق در مدار الکتریکی کار می کند. جهت جریان خطا را با جهت مرجع از پیش تعیین شده مقایسه می کند و اگر جریان خطا در جهت مخالف مرجع باشد، رله برای خاموش کردن مدار شکن مناسب عمل می کند. این عملکرد به جداسازی بخش معیوب شبکه، به حداقل رساندن اختلالات و تضمین ثبات سیستم کمک می کند.

اصول عملکرد رله های جهت دار

رله های دایرکشنال ر بر اساس مفهوم تحلیل فازور کار می کنند. فازور یک عدد مختلط است که هم اندازه و هم زاویه فاز یک کمیت متناوب مانند ولتاژ یا جریان را نشان می‌دهد. رله زاویه فاز بین جریان خطا و ولتاژ مرجع را برای تعیین جهت خطا مقایسه می کند.

ولتاژ مرجع معمولاً از ولتاژ سیستم گرفته می شود، در حالی که جریان خطا از ترانسفورماتور جریان خط به دست می آید. مشخصه عملکرد رله با یک زاویه خاص که به عنوان زاویه قطبش رله شناخته می شود، تعریف می شود. اگر زاویه بین جریان خطا و ولتاژ مرجع در محدوده عملیاتی تعریف شده توسط زاویه پلاریزه باشد، رله برای خاموش کردن قطع کننده مدار و جداسازی خطا عمل می کند.

انواع رله های جهت دار

رله های دایرکشنال بر اساس روشی که برای به دست آوردن ولتاژ مرجع و مشخصه عملکرد رله استفاده می شود به چند نوع طبقه بندی می شوند. رایج ترین انواع رله های جهت دار عبارتند از:

رله های اضافه جریان:

این رله ها (Overcurrent Directional Relays) از اختلاف فاز بین جریان و ولتاژ برای تعیین جهت خطا استفاده می کنند. آن ها معمولاً در سیستم های قدرت با فیدرهای شعاعی یا موازی استفاده می شوند.

رله های امپدانس:

این رله ها (Impedance Directional Relays) امپدانس مدار را با امپدانس مرجع از پیش تعیین شده برای تعیین جهت خطا مقایسه می کنند. رله های جهت دار امپدانس در طرح های حفاظت از راه دور استفاده می شوند که به محافظت از خطوط انتقال و ترانسفورماتورها کمک می کند.

همچنین بخوانید: صفر تا صد تابلو برق صنعتی

رله های جهت دار قدرت:

این رله ها (Power Directional Relays) از اجزای توان اکتیو و راکتیو برای تعیین جهت خطا استفاده می کنند. آنها معمولاً در حفاظت از ژنراتورها و موتورهای سنکرون استفاده می شوند.

کاربرد رله های جهت دار

رله های جهت دار در کاربردهای مختلف در سیستم قدرت برای محافظت در برابر انواع مختلف خطاها استفاده می شوند. برخی از کاربردهای اولیه عبارتند از:

حفاظت از فیدر

رله های دایرکشنال برای محافظت از فیدرهای شعاعی و موازی در برابر خطاهایی مانند اتصال کوتاه، خطای زمین و اضافه بار استفاده می شوند. آنها به جداسازی سریع بخش معیوب فیدر، جلوگیری از آسیب به تجهیزات و به حداقل رساندن اختلالات سرویس کمک می کنند.

حفاظت ترانسفورماتور

رله های جهت دار در طرح های حفاظت ترانسفورماتور برای محافظت در برابر خطاهای داخلی و خطاهای خارجی در خطوط انتقال متصل به کار می روند. آنها در ارتباط با سایر وسایل حفاظتی، مانند رله های دیفرانسیل، برای ارائه حفاظت جامع از ترانسفورماتورها کار می کنند.

حفاظت ژنراتور

در سیستم های تولید برق، از رله های جهتی برای محافظت از ژنراتورها در برابر خطاهایی که ممکن است در داخل ژنراتور یا خطوط انتقال متصل رخ دهد، استفاده می شود. آنها تضمین می کنند که عیب ها به سرعت جدا می شوند تا از آسیب به ژنراتور جلوگیری شود و پایداری سیستم قدرت حفظ شود.

محافظت از شینه

رله های جهت دار همچنین می توانند در طرح های حفاظتی شینه یا باسبار برای شناسایی و جداسازی خطاها در ناحیه شینه استفاده شوند. آنها با قطع سریع بخش معیوب از بقیه شبکه به حفظ یکپارچگی سیستم قدرت کمک می کنند.

مزایای رله های جهت دار

رله های جهت دار مزایای متعددی در حفاظت از سیستم قدرت دارند، از جمله:

گزینش پذیری

توانایی آن ها برای کار بر اساس جهت جریان خطا، امکان گزینش پذیری بهتر در طرح حفاظتی را فراهم می کند و تأثیر خطاها را بر سیستم قدرت به حداقل می رساند.

هماهنگی با سایر قطعات

رله های دایرکشنال را می توان به راحتی با سایر وسایل حفاظتی موجود در سیستم مانند رله های غیر جهت دار و قطع کننده های مدار هماهنگ کرد تا حفاظتی جامع در برابر انواع خطاها ایجاد کند.

قابلیت اطمینان

رله های جهت دار به دلیل اصل کارکرد ساده و طراحی کاملا تثبیت شده، در تشخیص و جداسازی عیوب در سیستم قدرت بسیار قابل اعتماد هستند.

خلاصه مطلب

رله های جهت دار یک جزء ضروری در حفاظت از سیستم قدرت هستند که وسیله ای مطمئن و کارآمد برای جداسازی خطاها و حفظ پایداری شبکه های الکتریکی ارائه می کنند. رله های جهت دار با توانایی خود در تعیین جهت جریان های خطا و عملکرد انتخابی، نقش مهمی در حفاظت از اجزای مختلف سیستم قدرت مانند فیدرها، ترانسفورماتورها، ژنراتورها و شینه ها ایفا می کنند. درک اصول عملکرد، انواع و کاربردهای آنها برای طراحی طرح های حفاظتی موثر در سیستم های قدرت مدرن ضروری است.

ساخت و تولید تابلو برق صنعتی 

اگر قصد خرید تابلو برق برای شرکت یا مجموعه خود را دارید، کارشناسان آداک بهین نیرو آماده ارائه خدمات مشاوره در زمینه طراحی، ساخت، نصب و خدمات پس از فروش انواع تابلو برق صنعتی فشار ضعیف و تابلو برق فشار متوسط به شما مشتری گرامی می باشند. بدین منظور کافیست از طریق شماره های زیر یا تکمیل فرم مربوطه با اسکن کد QR، با ما تماس بگیرید:

دفتر مرکزی: کرج، عظیمیه. بلوار 45 متری کاج، پلاک 199، واحد 1 و 3

تلفن: 02634156000

ایمیل: info@adakbn-co.com

دفتر تهران: بزرگراه اشرفی اصفهانی، خیابان مخبری، پلاک 10 واحد 6

تلفن: 02144498064

ایمیل: sales@adakbn-co.com