تابلو برق های صنعتی یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های هر مجموعه تولیدی یا صنعتی هستند که وظیفه مدیریت، توزیع و حفاظت از جریان برق را بر عهده دارند. برای اطمینان از عملکرد ایمن و مؤثر این تابلوها، استفاده از بریکر یا کلیدهای حفاظتی ضروری است. بریکرها با داشتن فانکشن های حفاظتی مختلف، از بروز حوادثی مانند آتش‌سوزی، سوختن تجهیزات و قطعی سیستم جلوگیری می‌کنند. در این مقاله در بلاگ آداک، شرکت سازنده تابلو برق صنعتی، قصد داریم با زبان ساده و کاربردی به بررسی فانکشن های حفاظتی رایج در بریکر تابلو برق صنعتی بپردازیم و سه فانکشن مهم یعنی حفاظت اضافه بار (Overload)، اتصال کوتاه (Short Circuit) و حفاظت LSI را به طور دقیق توضیح دهیم. همچنین پیشنهاد می کنیم اگر قصد خرید تابلو برق دارید، برای دریافت مشاوره رایگان و استعلام قیمت، با کارشناسان آداک بهین نیرو تماس حاصل فرمایید.
مشاوره و استعلام قیمت تابلو برق: 02144491255 | 02634156000
فهرست مطالب
- 1 بریکر چیست و چرا به فانکشن حفاظتی نیاز دارد؟
- 2 انواع فانکشن های حفاظتی در بریکر تابلو برق صنعتی
- 3 ۱. حفاظت اضافه بار (Overload Protection)
- 4 علت رخداد اضافه بار:
- 5 عملکرد بریکر در برابر اضافه بار:
- 6 مزایای بریکر اضافه بار:
- 7 عملکرد بریکر اضافه بار:
- 8 ۲. حفاظت اتصال کوتاه (Short Circuit Protection)
- 9 عوامل ایجاد اتصال کوتاه:
- 10 عملکرد بریکر:
- 11 مزایای حفاظت اتصال کوتاه:
- 12 ۳. حفاظت LSI چیست؟
- 13 تعریف فانکشن LSI:
- 14 چرا حفاظت LSI اهمیت دارد؟
- 15 توضیح ساده‌تر حفاظت lsi:
- 16 جدول تنظیمات رایج فانکشن LSI
- 17 مزایای حفاظت LSI:
- 18 نکات مهم هنگام استفاده از فانکشن های حفاظتی
- 19 خلاصه مطلب
- 20 ساخت تابلو برق صنعتی
بریکر چیست و چرا به فانکشن حفاظتی نیاز دارد؟
بریکر یا کلید اتوماتیک، یک تجهیز حفاظتی الکترومکانیکی است که در صورت بروز شرایط غیرعادی در مدار الکتریکی مانند جریان بیش از حد یا اتصال کوتاه، به طور خودکار مدار را قطع می‌کند. فانکشن های حفاظتی بریکر به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بسته به نوع اختلال، با سرعت مناسب مدار را قطع کنند تا از آسیب دیدن تجهیزات و خطرات جانی جلوگیری شود.
انواع فانکشن های حفاظتی در بریکر تابلو برق صنعتی
در جدول زیر، رایج‌ترین فانکشن های حفاظتی در بریکرهای صنعتی آمده است:
جدول ۱: انواع فانکشن‌های حفاظتی در بریکر تابلو برق صنعتی
| 🌐 نام فانکشن | ⚡ نوع حفاظت | 🛠️ کاربرد اصلی | ⏱️ مدت زمان عملکرد |
|---|---|---|---|
| Overload | حفاظت اضافه بار | جلوگیری از گرم شدن تجهیزات | تأخیری (چند ثانیه تا چند دقیقه) |
| Short Circuit | حفاظت اتصال کوتاه | جلوگیری از تخریب سریع تجهیزات | فوری (چند میلی‌ثانیه) |
| LSI | حفاظت ترکیبی L، S، I | محافظت چندمرحله‌ای و قابل تنظیم | ترکیبی (قابل تنظیم) |
| Ground Fault | نشتی جریان به زمین | حفاظت در برابر شوک الکتریکی و آتش‌سوزی | فوری |
| Under Voltage | کاهش ولتاژ غیرمجاز | جلوگیری از آسیب به موتورهای سه‌فاز | تأخیری |
| Over Voltage | افزایش ولتاژ ناگهانی | جلوگیری از سوختن دستگاه‌ها | فوری |
۱. حفاظت اضافه بار (Overload Protection)
حفاظت اضافه بار به حالتی گفته می‌شود که جریان مصرفی مدار از حد مجاز تعریف‌شده بیشتر می‌شود اما اتصال کوتاه وجود ندارد. در این شرایط، تجهیزات دچار داغی بیش از حد شده و ممکن است بسوزند.
علت رخداد اضافه بار:
- افزایش تعداد مصرف‌کننده‌ها در مدار
- گیرپاژ کردن موتور
- افزایش مقاومت در مدار (مثلاً سیم‌کشی معیوب)
عملکرد بریکر در برابر اضافه بار:
در این حالت، بریکر با یک تأخیر زمانی مشخص جریان را قطع می‌کند. این تأخیر برای جلوگیری از قطع‌های غیرضروری طراحی شده تا به تجهیزات این امکان را بدهد که خودشان شرایط ناپایدار را جبران کنند. اما اگر جریان بالا ادامه‌دار باشد، بریکر وارد عمل شده و مدار را قطع می‌کند.
مزایای بریکر اضافه بار:
- محافظت در برابر سوختن سیم‌کشی و تجهیزات
- جلوگیری از داغ شدن بیش از حد
عملکرد بریکر اضافه بار:
معمولاً حفاظت اضافه بار دارای منحنی زمان-جریان است؛ یعنی هر چه جریان بیشتر باشد، زمان قطع کمتر خواهد بود.
۲. حفاظت اتصال کوتاه (Short Circuit Protection)
اتصال کوتاه زمانی رخ می‌دهد که دو نقطه با پتانسیل متفاوت، بدون مقاومت مناسب به هم متصل شوند. این اتفاق باعث عبور جریان بسیار زیاد در مدت زمان بسیار کوتاه می‌شود.
عوامل ایجاد اتصال کوتاه:
- بریدگی یا تماس مستقیم سیم‌ها
- نفوذ آب یا رطوبت به داخل تابلو برق
- خرابی تجهیزات داخلی مانند موتورها یا ترانس‌ها
عملکرد بریکر:
در زمان اتصال کوتاه، جریان به چندین برابر جریان نامی می‌رسد (مثلاً ۱۰ تا ۲۰ برابر). بریکر در این شرایط باید در عرض چند میلی‌ثانیه عمل کند. این حفاظت به وسیله رله مغناطیسی (Instantaneous) انجام می‌شود.
مزایای حفاظت اتصال کوتاه:
- جلوگیری از انفجار یا آتش‌سوزی
- محافظت از کابل‌ها و تجهیزات حساس
نکته کاربردی:
اتصال کوتاه نه‌تنها به تجهیزات آسیب می‌زند بلکه ممکن است به جان افراد نیز خطر جانی وارد کند. بنابراین سرعت عملکرد بریکر بسیار حیاتی است.
۳. حفاظت LSI چیست؟
تعریف فانکشن LSI:
حفاظت LSI ترکیبی از سه نوع حفاظت زیر است:
- L (Long Time): حفاظت بلندمدت یا اضافه بار
- S (Short Time): حفاظت کوتاه‌مدت در برابر جریان‌های لحظه‌ای زیاد
- I (Instantaneous): حفاظت لحظه‌ای در برابر اتصال کوتاه شدید
چرا حفاظت LSI اهمیت دارد؟
در سیستم‌های صنعتی پیشرفته که بارهای حساس و متنوعی وجود دارد، استفاده از حفاظت ترکیبی LSI باعث می‌شود هر نوع خطا با حساسیت مناسب شناسایی و کنترل شود. این فانکشن به تکنسین‌ها این امکان را می‌دهد که تنظیمات هر سه پارامتر را به طور جداگانه تعیین کنند تا حفاظت دقیق‌تری داشته باشند.
توضیح ساده‌تر حفاظت lsi:
با LSI، شما می‌توانید مشخص کنید که:
- اگر بار زیادی روی مدار بیفتد (L)، بعد از چند ثانیه مدار قطع شود.
- اگر جریان ناگهانی زیاد وارد مدار شود (S)، با تأخیر کوتاه قطع شود.
- اگر اتصال کوتاه شدید رخ دهد (I)، بلافاصله قطع شود.
جدول تنظیمات رایج فانکشن LSI
✅ جدول ۲: پارامترهای قابل تنظیم در فانکشن حفاظتی LSI
| 🧩 فانکشن | ⚙️ پارامتر قابل تنظیم | 🎚️ محدوده تنظیم |
|---|---|---|
| L (Long Time) | زمان قطع و جریان مجاز | ۱ تا ۱۰ برابر جریان نامی |
| S (Short Time) | زمان تأخیر و جریان قطع | ۲ تا ۱۰ برابر جریان نامی |
| I (Instantaneous) | فقط جریان قطع فوری | ۴ تا ۱۵ برابر جریان نامی |
مزایای حفاظت LSI:
- قابلیت تنظیم دقیق بر اساس نوع بار
- کاهش آسیب به تجهیزات حساس
- افزایش ایمنی و بهره‌وری شبکه
نکات مهم هنگام استفاده از فانکشن های حفاظتی
- همواره تنظیمات فانکشن های حفاظتی باید توسط افراد متخصص و بر اساس محاسبات مهندسی انجام شود.
- در سیستم‌های توزیع برق پیچیده، استفاده از بریکرهای دیجیتال با قابلیت مانیتورینگ توصیه می‌شود.
- استفاده از فانکشن LSI در تابلوهای برق پست‌های صنعتی، بیمارستانی و دیتاسنترها بسیار رایج است.
خلاصه مطلب
استفاده از فانکشن های حفاظتی مناسب در بریکر تابلو برق صنعتی، نه‌تنها از آسیب به تجهیزات جلوگیری می‌کند بلکه از وقوع حوادث خطرناک نیز پیشگیری می‌نماید. سه فانکشن مهم یعنی اضافه بار (Overload)، اتصال کوتاه (Short Circuit) و LSI باید با دقت تنظیم و انتخاب شوند تا سیستم برقی ایمن، پایدار و بهینه باشد. در پایان، به یاد داشته باشید که انتخاب بریکر مناسب با فانکشن های حفاظتی دقیق، کلید موفقیت در طراحی یک تابلو برق صنعتی حرفه‌ای است.
ساخت تابلو برق صنعتی
برای اطلاع از قیمت محصول مورد نظر خود کافیست که به کمک یکی از روش های ذیل با کارشناسان آداک تماس بگیرید. ما در اسرع وقت برای ارائه استعلام قیمت تابلو برق و ارائه مشاوره رایگان با شما تماس خواهیم گرفت.
دفتر مرکزی: کرج، عظیمیه. بلوار 45 متری کاج، پلاک 199، واحد 1 و 3
تلفن: 02634156000
ایمیل: info@adakbn-co.com
دفتر تهران (بازاریابی و فروش): بزرگراه اشرفی اصفهانی، خیابان مخبری، پلاک 10 واحد 6
تلفن: 02144498064
ایمیل: sales@adakbn-co.com
