کلید برق مدارشکن

کلید برق چیست و چه کابردی دارد؟

کلید برق چیست و چه کاربردی دارد؟

نوسانات و خرابی های برق، چه در خانه و چه در محل کار، بارها به طور ناگهانی رخ می دهند. در صورت عدم رسیدگی سریع به این خرابی ها، احتمال بروز آسیب جدی به زیرساخت های الکتریکی محل وجود دارد. حتی این نوسانات گاهی باعث بروز حوادث و آتش سوزی های خطرناکی می شود که می تواند اثرات مخربی به همراه داشته باشد. برای جلوگیری از بروز این اتفاق، چندین سیستم حفاظتی در تاسیسات الکتریکی مانند فیوز، برق گیر و کلید برق یا قطع کننده مدار (Circuit breaker) استفاده می شود. کلید بریکر یا کلید قدرت در نقش قلب تپنده محافظت یک سیستم الکتریکی عمل می کند. در این مقاله در وبلاگ آداک، با نحوه عملکرد این دستگاه، اهمیت آن و انواع آن که در بازار و کاربرد آن در تابلو برق صنعتی آشنا می شویم.

کلید mcb و mccb

کلید برق مینیاتوری و کمپکت

نام های دیگر کلید برق چیست؟

برای این وسیله که نام انگلیسی آن سیرکویت بریکر یا سیرکوئت بریکر Circuit Breaker است، نام های مختلفی به کار می برند. از جمله کلید برق و کلید قدرت که فنی تر می باشد. همچنین استفاده از مدارشکن و قطع کننده مدار نیز برای این وسیله مصطلح است.

ولتاژ استاندارد مدار و کلید برق 

برای سادگی کار، بیایید از یک خانه به عنوان مثال استفاده کنیم. یک خانه دارای یک مدار الکتریکی اصلی است که از چندین مدار فرعی تشکیل شده است. این مدار در خانه شما با برقی که از نیروگاه می آید تغذیه می شود. در شرایط عادی، جریان الکتریکی در محدوده ایمن یا حد ولتاژ (فشار الکتریکی) تنظیم می شود که در ایران در محدود  متحده 20 ± 220 ولت است. این امر ضروری است زیرا اضافه بار الکتریکی می تواند به اجزای مختلف سازه آسیب برساند. اما گاهی اوقات و به دلایل مختلف، بار الکتریکی می تواند به سطوحی بیشتر از حد تحمل یک مدار افزایش یابد که می تواند باعث آسیب به مدار و دستگاه های متصل به آن و همچنین ایجاد آتش سوزی شود.

تفاوت رله و مدارشکن

تفاوت ظاهری رله، کلید برق و کنتاکتور

کلید برق چطور کار می کند؟

عملکرد اصلی کلید برق در مدار این است که دائماً “تأیید” کند که بار الکتریکی از محدودیت های ایمنی تجاوز نمی کند. در صورت نقض این شرایط، قطع کننده مدار به طور خودکار عملکرد مدار الکتریکی را متوقف می کند تا از آسیب به تاسیسات الکتریکی به طور کلی جلوگیری شود.

اساس کار مدارشکن یا کلید برق

در داخل تابلو برق صنعتی کلیدهای برق مدار اساساً از جفت کنتاکت های فلزی، ثابت و متحرک، علاوه بر یک سیم پیچ عامل تشکیل شده اند. در شرایط عادی (مدار بسته) این کنتاکت ها با یکدیگر تماس دارند و جریان الکتریکی را به جریان می اندازند. این سطوح تماسی متحرک به دلیل فشار مکانیکی اعمال شده توسط مکانیزم دیگری ( برای مثال یک فنر یا هوای فشرده ) در کنار هم نگه داشته می شوند.

مکانیزم کانتکت ها در مدارشکن

این فشار روی کنتاکت های متحرک به لطف انرژی پتانسیل ذخیره شده در مکانیزم فشار ذکر شده امکان پذیر است. هنگامی که یک اضافه بار در مدار الکتریکی اتفاق می افتد، سیم پیچ عامل با انرژی شارژ می شود و یک پیستون متصل به مکانیسم کنتاکت‌های متحرک، اجازه می دهد تا انرژی ذخیره شده در این مکانیسم آزاد شود و سطوح تماس متحرک جدا شوند. با جدا شدن کنتاکت های متحرک، مدار داخل کلید برق باز می شود و جریان مدار را قطع می کند و سیستم را از آسیب بیشتر محافظت می کند.

یک مقاله مفید در صنعت تابلو برق بخوانید: تابلو برق فشار متوسط چیست؟

قوس الکتریکی و کلید قدرت

برای آشنایی بیشتر با کارکرد کلید برق، مهم است که مفهوم “قوس الکتریکی” نیز آشنا شوید. هنگامی که جریان الکتریکی از یک شکاف هوا از یک بخش پرانرژی به یک بخش خنثی عبور می کند، یک تخلیه پلاسمایی به نام قوس (آرک) رخ می دهد. به عنوان مثال، رعد و برق یک قوس بسیار بزرگ است که از فضای جوی بین یک ابر و زمین یا بین یک ابر دیگر عبور می کند. قوس الکتریکی همچنین می تواند در سیم کشی برق خانگی رخ دهد. اما در حین کار در کلید برق مدار نیز می تواند به آن ها آسیب رسانده و در صورت عدم کنترل قوس باعث آتش سوزی شود. بنابراین مکانیسم قطع کننده مدار نیز به دنبال جلوگیری یا کنترل تا حد امکان از تولید این قوس های الکتریکی است.

کلید mcb اشنایدر

کلید برق کمپکت اتوماتیک اشنایدر

انواع مدارشکن یا کلید برق

انواع مختلفی از کلیدهای برق یا قطع کننده مدار در بازار وجود دارند. اما به طور کلی، همه آن ها بر اساس یک اصل اساسی که قبلاً در بالا توضیح داده شد، کار می کنند. تفاوت بین مدل ها اساساً در نوع مکانیسم مورد استفاده برای فعال کردن جداسازی کنتاکت های متحرک و کنترل تولید قوس الکتریکی است.

یک مقاله مفید در همین رابطه بخوانید: تابلو بانک خازنی چیست و چه کاربردی دارد؟

  1. کلید کمپکت اتوماتیک (MCCB)

کلید اتوماتیک کمپکت عمدتاً در مدارهای فشار ضعیف استفاده می شوند. در این مدل از سیرکویت بریکرها، کلیه قطعاتی که حامل جریان، مکانیزم ها و دستگاه های سوئیچینگ هستند، در داخل جعبه قالبی یا جعبه قطع کننده مدار متشکل از مواد عایق تعبیه شده اند. کلید کامپکت MCCB اغلب به عنوان اولین انتخاب در سیستم های جریان متناوب (AC) و جریان مستقیم (DC) درصنعت استفاده می شود و

مزایای اصلی کلید اتوماتیک MCCB تطبیق پذیری بالا برای ادغام با سایر دستگاه های کنترلی، هزینه نگهداری پایین و اندازه کوچک آن است.

  1. کلید برق مدار خلاء (VCB)

در کلید برق VCB، قطع جریان الکتریکی در ساختاری رخ می‌دهد که معمولاً از سرامیک ساخته می‌شود که به عنوان «بلیستر خلاء» شناخته می‌شود. این بلیستر کاملاً عایق است و اجازه می دهد تا میزان خلاء بالایی در داخل وجود داشته باشد. در داخل این فضا، کنتاکت های ثابت و متحرک وجود دارد. قوس الکتریکی با جدا شدن کنتاکت ها شروع می شود و به دلیل خلاء و استحکام دی الکتریک (عایق الکتریکی) در سازه، گرمای ایجاد شده در طول قوس به سرعت خاموش می شود.

مزیت اصلی کلید برق VCB این است که خطر آتش سوزی را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد و نیاز به تعمیر و نگهداری کمتری دارد.

  1. قطع کننده مدار هوا (Air Circuit Breaker)

مدار شکن هوا دارای یک ذخیره سازی هوای فشرده در داخل است. این هوا از طریق یک نازل آزاد می شود و یک جت هوا با سرعت بالا تولید می کند. این هوا همان چیزی است که برای خاموش کردن قوس استفاده می شود. کلید برق هوا معمولاً در خدمات میدانی با ولتاژ بالا و متوسط، به طور کلی تا ولتاژ 15 کیلو ولت یا برای خطوط بیرونی تا 220 کیلو ولت یا بیشتر، بسته به نوع استفاده می شود.

از مزایای اصلی قطع کننده مدار ACB می توان به اندازه کوچک، زمان پاسخ گویی بالا، نیاز به تعمیر و نگهداری کم و کاهش قابل توجه خطر آتش سوزی اشاره کرد.

  1. کلیدهای برق مدار روغن (Oil Circuit Breaker)

کلید قدرت OCB قدیمی ترین انواع کلیدهای قطع مدار هستند و از روغن به عنوان یک ماده عایق برای خاموش کردن قوس استفاده می‌کنند. در این مدل کنتاکت های کلید در داخل روغن عایق قرار دارند و در صورت بروز ایراد در سیستم، کنتاکت های کلید در داخل روغن باز می شوند. قوس در حال توسعه حباب هیدروژنی را در اطراف خود تشکیل می دهد و فشار ایجاد شده مانع از شعله ور شدن مجدد قوس به صورت تصادفی می شود.

مزیت اصلی مدارشکن روغنی OCB این است که برای کنترل قوس الکتریکی به دستگاه های خاصی نیاز ندارد، علاوه بر این که روغن پس از خاموش شدن قوس، بین کنتاکت ها ایجاد عایق می کند.

  1. کلید برق هگزا فلوراید گوگرد (SF6CB)

ویژگی اصلی کلید برق SF6CB این است که از گاز هگزا فلوراید گوگرد در عملکرد خود استفاده می کنند. این گاز دارای خاصیت عایق عالی است که باعث می شود دستگاه های SF6CB بسیار کارآمد باشند. علاوه بر این، SF6 دارای خاصیت ترکیب سریع پس از خاموش کردن قوس است که یک وسیله خنک کننده بسیار مؤثرتر از هوا است. با توجه به این ویژگی ها، SF6CB ها دستگاه های بسیار موثری در سیستم های فشار متوسط ​​و فشار قوی هستند، زیرا گاز مورد استفاده دارای خواص دی الکتریک عالی و همچنین غیر قابل اشتعال است.

با تابلو توزیع برق و کاربردهای آن بیشتر آشنا شوید

نکات ایمنی در بکارگیری کلید برق

یادآوری این نکته ضروری است که هنگام کار با برق، همیشه خطر تصادفات ناشی از برق گرفتگی وجود دارد که در مواقع خاص می تواند منجر به مرگ شود. بنابراین، همیشه باید اقدامات امنیتی زیر را در نظر داشته باشید. حداقل یک بار در ماه عملکرد کلید برق خانه یا کسب و کار خود را بررسی کنید. برای این کار، کلیدهای مدار بدون توجه به نام تجاری یا مبدا، یک دکمه تست دارند. اگر فشار دادن دکمه باعث فعال نشدن اهرم شود، آسیب دیده است.

-هرگز وسایل برقی را با پاهای برهنه کار نکنید یا سوئیچ را با دست یا پای خیس کار نکنید.

-هنگامی که قصد انجام هر نوع تعمیری را دارید، مطمئن شوید که برق پنل و در حین کار را قطع کرده اید و همیشه از ابزارهایی با نوعی مواد عایق استفاده کنید. در تاسیساتی که محدودیت سنی خاصی برای تعمیر و نگهداری دارند، توصیه می شود که یک برق کار حرفه ای کارهای بازنگری و نگهداری را انجام دهد تا از حوادث بعدی جلوگیری شود.

-از کار بر روی پشت بام در نزدیکی هادی های برق در روزهای بادی و طوفانی برای جلوگیری از حوادث اجتناب کنید.

-اگر قصد دارید یک قطعه الکتریکی را به تنهایی دستکاری کنید، ابتدا باید جریان الکتریکی را در توسط کلید برق قطع کنید و عدم وجود ولتاژ در مدار را بررسی کنید.

-هرگز سعی نکنید از کابل هایی استفاده کنید که بسیار آسیب دیده اند، زیرا کوچک ترین آسیبی که به کابل وارد می شود می تواند باعث تصادف در اثر برق گرفتگی یا حتی آتش سوزی شود، بنابراین باید در اسرع وقت با کابل جدید تعویض شود.

خلاصه مقاله کلید برق چیست

در این مقاله درباره نقش کلید برق یا مدارشکن در مدار و اهمیت آن موارد مهمی را مطرح کردیم. کلید قطع کننده مدار یا Circuit breaker جزء اصلی از سیستم محافظتی تابلو برق فشار ضعیف و سایر تجهیزاتی الکتریکی مدار است. استفاده از این وسیله سبب کاهش احتمال بروز آسیب به مدار، ناشی از نوسانات برق را دارد.

سفارش ساخت تابلو برق با بهترین متریال

اگر برای مجتمع مسکونی یا شرکت تولیدی خود نیاز به خرید تابلو برق دارید، شرکت آداک بهین نیرو آماده همکاری با شماست. به پشتوانه سال ها تجربه در زمینه ساخت تابلو برق صنعتی و ارائه راهکارهای فنی و مهندسی در این زمینه، مفتخر به اجرای صدها پروژه منطقه ای، ملی و بین المللی هستیم. برای دریافت استعلام قیمت ساخت تابلو برق و مشاوره با کارشناسان ما، با شماره های زیر تماس بگیرید. آداک، سازنده تابلو های برق صنعتی، پست کمپکت، بدنه آماده تابلو برق، سینی و نردبان کابل و ارائه دهنده راهکارهای متنوع انرژی های تجدید پذیر در ایران.

تولید کننده تابلو برق

ساخت تابلو برق در تهران | ساخت تابلو برق در کرج

5/5 - (12 امتیاز)

Comments:

  • رحمان گویلی

    مطلب مفید و کاربردی بود سپاس از سایت آداک

Post a comment

روش های تماس با آداک

دفتر مرکزی: کرج، عظیمیه. بلوار 45 متری کاج، پلاک 199، واحد 1 و 3

تلفن: 02634156000

ایمیل: info@adakbn-co.com

دفتر تهران: بزرگراه اشرفی اصفهانی، خیابان مخبری، پلاک 10 واحد 6

تلفن: 02144491255

ایمیل: sales@adakbn-co.com

کارخانه: شهرک صنعتی صفادشت، بلوار فروردین، خیابان فروردین نهم غربی، پلاک 104

تلفن: 02634156000